Op initiatief van woningcorporatie Domesta zijn we afgelopen vrijdag met een groep mensen uit het zuiden van Drenthe op bezoek geweest bij FabCity op het javaeiland in Amsterdam. In de bus zaten medewerkers en bestuurders van corporaties, ambtenaren en bestuurders van gemeenten, het versnellingsteam duurzaamheid en een groep ZZP’ers waarvan een aantal werkzaam op het gebied van wonen en een andere deel op het gebied van sociale innovatie. FabCity is een Europees project dat jaarlijks een stad op ons continent aan doet. De bedoeling van het project is om antwoorden te bedenken om de stad van de toekomst leefbaar te houden. Denk hierbij aan wonen, werken, energie, afval, water en eten.

Het idee is dat de groei van de steden niet ten koste mag gaan van de leefkwaliteit en dat oplossingen duurzaam voor mens en milieu moeten zijn. Ook gaat het erom dat mensen wendbaar kunnen blijven omdat werk een andere rol in het leven gaat krijgen en minder voorspelbaar, lees flexibeler, wordt. Daarnaast verandert ons gedrag en wordt gebruik en toegang belangrijker dan bezit van bijvoorbeeld een huis, auto of een 3D printer. We gaan meer delen en duurzamer gebuik maken van schaarse of kostbare materiele zaken. Al bij een groeiende groep studenten en young professionals zie je dat carriëre maken en zingeving hand in hand gaan waarbij zo snel mogelijk een hoge positie verwerven niet de hoogste prioriteit heeft. Voldoening uit het werk in combinatie met een goede work/life balance staat bij deze generatie voorop.

Wat heeft dit met de woningcorporatie en Zuiddrenthe te maken?

De belangrijkste opgave van de woningcorporaties in Zuiddrenthe is om het wonen voor mensen met de laagste inkomens betaalbaar te houden. Dit doen we door voldoende huizen met lage huren beschikbaar te stellen en investeren we fors in het energiezuiniger maken van de huizen zodat de energienota duurzaam lager uit valt. We hebben ook te maken met een afname van de bevolking waarbij er hier en daar nog sprake is van tijdelijke groei vanwege kleiner wordende huishoudens, mensen die langer thuis blijven wonen met een zorgvraag en de komst van mensen uit crisisgebieden die bij ons komen wonen. De bedrijvigheid in de regio neemt in complexiteit toe terwijl hoger opgeleiden vertrekken naar andere delen van het land vanwege de achterblijvende economische ontwikkeling op korte termijn. Kortom; veel onzekerheid, druk op de leefbaarheid en hoge risico’s voor huizenbezitters zoals corporaties.

Welke kansen bieden de oplossingen van FabCity voor Zuiddrenthe?

Bij een onzekere toekomst passen wendbare oplossingen. Tijdelijke huizen zorgen er voor dat er op het juiste moment en op de juiste plek woonruimte beschikbaar is zodat alleenstaanden, statushouders en mensen met een zorgvraag een goede plek in onze gemeenschappen kunnen krijgen. Deze onzekere ontwikkelingen vragen om kortere expoitatietermijnen dan de nu gehanteerde 50 jaar. Dit vraagt om anders te denken op het gebied van duurzame financiering van het wonen. En ook zelf energie opwekken, regenwater hergebruiken, voedsel verbouwen en het beperken van afvalstromen kunnen mensen zelfvoorzienend maken. Hierdoor blijven de kosten laag en de onzekerheid van fluctuaties in marktprijzen leiden niet tot aanvullende betaalbaarheidsrisico’s. Niet alle hoger opgeleiden willen in de stad wonen. Er is een redelijk omvangrijke groep die graag in Zuiddrenthe wil blijven wonen en het werk zodanig organiseert dat dit mogelijk is. Deze mensen hebben we in de nabije toekomst ook hard nodig in de regio. Veelal zijn dit ZZP’ers met wisselende inkomens die niet zitten te wachten op hoge vaste lasten of een vaste woonplek. Ze zijn echter wel kritisch op hun huis en woonomgeving die moet aansluiten bij de betekenis die ze aan het leven en het werken geven. Zelfvoorzienendheid, wendbaarheid en esthetische kwaliteit zijn hierbij de sleutelwoorden. Deze groep wordt tot dusver nauwelijks, maar in elk geval niet op maat, bediend door de woningcorporaties in Zuiddenthe terwijl ze een welkome aanvulling vormen op de steeds maar homogener wordende wijken met uitsluitend huurwoningen.

Doen is het nieuwe marktonderzoek

De op FabCity gepresenteerde oplossingen bieden kansen voor een deel van de uitdagingen waar Zuiddrenthe voor staat. Nu is het zaak om deze kansen te benutten door de inspiratie van FabCity om te zetten in projecten die de leefbaarheid in het mooie gebied versterken. Geen grote plannen maar experimenteren, leren en aanpassen is de werkwijze die past bij deze uitdagingen. Domesta gaat hier de komende tijd in elk geval, en bij voorkeur in co-creatie, serieus werk van maken!

Juni 2016, bert.moormann@ziggo.nl