Emmer-Compascuum is mijn geboortedorp. Emmer-Compascuum betekent gemeenschappelijke weide en vervulde deze rol ooit voor het dorp Emmen. Rond het 100 jarig bestaan, eind jaren ’70 van de vorige eeuw, was het dorp gegroeid tot net geen 10.000 inwoners. Het kon hard gaan in het verleden.

Op de gemeenschappelijke weide, ook wel Meent genoemd, lieten Emmense boeren hun vee grazen. De boeren waren gezamenlijk eigenaar. Het gebied veranderde van karakter in de industriële revolutie. Er werd veen gevonden dat werd afgegraven, als brandstof voor thuis en voor de bedrijven. Veenarbeiders uit Friesland, Groningen, Overijssel, Gelderland en Duitsland streken neer in de streek om het bruine goud te ontginnen. Arbeid werd handelswaar, arbeiders werden handelswaar. Niet langer het collectief maar slechts enkele individuen profiteerden.

Tegen de jaren ’50 van de vorige eeuw was al het veen afgegraven en namen de boeren weer bezit van het land. Aardappelen, suiker en graan waren de belangrijkste gewassen. Al snel ontstonden er coöperaties die fabrieken bouwden en boeren hun afzet garandeerden. Vergaande mechanisatie, schaalvergroting en globalisering zorgden dat slechts enkelen profiteerden.

In de jaren ‘40 werd er olie gevonden in de regio, jaren later gevolgd door aardgas. Na het veen leverde de streek wederom een bijdrage aan de energievraag van ons land. Behalve een aantal voorzieningen en een aangetast klimaat lieten de bedrijven niet veel achter. Aandeelhouders op afstand profiteerden van de streek in het neoliberale tijdperk.

De 21^ste eeuw staat wederom in het teken van de energietransitie. Na het veen, de olie en het gas, is het nu zon en wind dat onze samenleving draaiende moet houden. De regio levert voor de derde keer een bijdrage aan de energietransitie. Directe, of indirecte werkgelegenheid leveren de wind, en zonneboeren, amper op. Een handvol individuen en grote bedrijven gaan er met de winst vandoor.

Er is volop geoogst in de regio. De gemeenschappelijke weide transformeerde via de veeboeren naar de veenboeren die op hun beurt opgevolgd werden door boerencoöperaties, fossiele energiebedrijven en nu de groene energiebedrijven. Van meent tot wingewest van het grootkapitaal.

Juist het gebied dat al anderhalve eeuw bijdraagt aan de energiebehoefte van ons land wordt het hardst getroffen door energiearmoede. We zijn rijk aan energie maar veel mensen leven in armoede. Mensen in de regio, die voor de derde keer bijdraagt aan een energietransitie, profiteren er zelf niet van. Sterker nog, het houdt ze arm.

Zuidoost Drenthe heeft drie keer de kans gehad om het Dubai van Europa te worden. Er is tenminste één aspect waarmee de streek de stad in de Verenigde Arabische Emiraten wel naar de kroon steekt; het aantal rapporten dat over de achterblijvende economische situatie is geschreven. Deze week viel er weer zo’n boekwerk op de mat. Precies op tijd om er de Paasvuren mee te laten ontvlammen. Zitten we er toch nog even warmpjes bij.

Drie keer is scheepsrecht, kennelijk geldt deze wetmatigheid niet voor de gemeenschappelijke weide.