Jarenlang verslond ik boeken die gingen over veranderingen in de maatschappij. ‘Alles zou anders worden’, aldus Jan Rotmans, Yuval Noah Harari, Martijn Aslander en hun visierijke collega’s. De wereld zou eerlijker, groener en gezonder worden. Welzijn belangrijker dan welvaart, meer bloei in plaats van groei. ‘Less’ voor eens en altijd ‘more’.

De hoofdstukken met mooie vergezichten en perspectief op een beter leven gingen erin als zoete koek. Ik verdiepte me in de inspirerende voorbeelden die werden genoemd als onderdeel van de nieuwe orde: Energieproductie in eigendom van bewonerscollectieven. Wooncoöperaties met bewoners aan het stuur. Zorgcollectieven waarbij gevestigde organisaties aansluiten bij bewonersinitiatieven in het dorp. Zelfsturende zorgteams. Medewerkers die hun eigen collega’s aannemen en ontslaan, die zelf hun werktijden en arbeidsvoorwaarden bepalen. Zzp’ers die een broodfonds oprichten en samen hun vangnet organiseren. En zo kan ik nog wel even doorgaan.

Eindelijk zouden we verlost zijn van het individualisme en de neoliberale collectiviteit. Mijn anarchistisch brein leefde op bij het vooruitzicht op wanorde. We rekenen af met oude waarden als macht, kapitaal en gecreëerde schaarste. Ik smulde er van, het kon mij niet snel genoeg gaan.

Het drong niet tot me door dat we eerst door een roerige periode moeten. Het nieuwe neemt de plaats in van het oude en dat gaat niet zonder slag of stoot. Chaos werd voorspeld door de schrijvers, steeds genoemd in tussenzinnen. Ik las er over heen, geen idee hoe de chaos er uit zou zien.

De chaos is compleet denk je nu bij de zoveelste onheilstijding in de krant. Maar niets is minder waar. Het kan altijd nog erger. De krant van morgen zal het bewijzen. En net zoals ik opleef bij het lonkend perspectief op een betere wereld heb ik besloten om mij niet te verzetten tegen de chaos. ‘Het moet eerst lelijk worden voordat het mooi is’, aldus een gezegde. Daaruit put ik moed en hoop.

Op de kalender is het herfst. Laten we wijsheid uit de chaos oogsten. De winter als tijd van bezinning staat voor de deur. Laten we in de winter mijmeren over hoe we uit deze chaos kunnen komen. Dan kunnen we in de lente plannen maken. Bijvoorbeeld over het voornemen om minder afhankelijk te worden van buitenlandse energiedragers. Op een eerlijker verdeling van welvaart. Op de menselijke maat die leidend wordt in het handelen van organisaties. Over gezond blijven in plaats van beter worden.

Blijf werken aan het lonkend perspectief dat volgt op de huidige chaos. Wees mild voor de mensen die het nu moeilijk hebben. Hou ze er bij en neem ze mee. Straks, als het zomer wordt zullen deze mensen weer opbloeien en van grote waarde zijn.

Zodat we de volgende herfst liefde, vrede en tevredenheid kunnen oogsten.