Graaiers, opvreters en andere complimenten vielen ons ten deel toen de dorpskrant berichtte over onze benoeming als bestuurders bij Domesta. Mensen namen de moeite om deze bijzondere vorm van feliciteren te delen op twitter en in de comments onder het artikel op de website. Dit was in 2014, 8 jaar geleden inmiddels.

Polarisatie is van alle tijden, het lijkt erop dat de polen oververhit beginnen te raken. Dat het fatsoen smelt en als lava de zee in lijkt te stromen. Om naar andere beschavingen af te drijven, of om voor eeuwig af te zinken naar de diepe bodems. Dit maakt mij onrustig en onzeker.

Ik sprak hierover met een collega-bestuurder. Hoe dit speelt in de samenleving, maar ook in onze organisaties. Het speelt ook in onze organisaties. Gelukkig maar zeg ik erbij, want we willen graag dat we een afspiegeling zijn van de samenleving. Met alle ongemakken en geneugten die hierbij horen uiteraard.

Ons gesprek kwam op onze rol als bestuurder in deze tijd van polarisatie. Houden we ons op de vlakte, of nemen we deel aan het publieke gesprek? Dit laatste met de kans dat onze kop eraf gaat. Toch vonden we beiden dat bestuurders, maar ook andere mensen die zichtbaar zijn en een groot netwerk hebben, zich juist in deze tijd moeten uitspreken. Niet om de extremen te versterken, wel om de nuance en de feiten te blijven benoemen. Om de grote groep mensen in het midden aan te spreken en uit te dagen om zich ook uit te spreken. Om de redelijkheid te blijven benoemen.

Want in het midden zitten mensen die het ook vreemd vinden dat de boeren nu ineens slachtoffer lijken te zijn. Aan de andere kant snappen deze mensen ook dat er maatregelen nodig zijn om de aarde leefbaar te houden voor hun kinderen en kleinkinderen. Het midden heeft compassie voor de inwoners van Ter Apel maar ook met de mensen die op de vlucht zijn. Ze hebben begrip voor de sancties tegen Rusland maar wensen de Groningers ook een veilig thuis. Maar in plaats van de vlag op de kop te hangen, of een zakdoek aan de trekhaak te knopen, houden ze zich stil en verdiepen ze zich in de materie. Ze concluderen dat het ingewikkeld is, en daarom slimmer, om rustig te blijven tot de experts en de democratie hun werk gedaan hebben. De ‘stille’ mensen in het midden weten dat het om ingewikkelde problemen gaat die je niet met een pennenstreek of een mooie infographic oplost.

Als bestuurder, of publiek figuur kunnen we verbinden. We hebben toegang tot kennis, tot netwerken en zijn gewend om ingewikkelde zaken behapbaar te maken. We zijn niet politiek gebonden en zijn maatschappelijk betrokken. We weten waar we invloed hebben en waar niet.

Ik geeft toe dat ik het zelf met de huidige crises ook moeilijk vind om het vertrouwen in onze politieke leiders te behouden. Toch ben ik ervan overtuigd dat ons democratisch systeem nog steeds waardevol is. Wel is er wat onderhoud nodig om te zorgen voor meer transparantie. Maar ook dat volksvertegenwoordigers meer met het fundament van onze rechtsstaat bezig gaan dan met het monteren van video’s voor twitter.

Ook wij, als relatieve buitenstaanders met toegang tot een groter publiek, zijn bij uitstek in staat om het begrip ‘vertrouwen’ te duiden. Is het gebrek aan vertrouwen in onze leiders en in de wetenschap terecht? Hebben we het over de wapenfeiten, hun daden en prestaties? Hebben we het over de vaardigheden? Is iemand geschikt voor het werk waarvoor zij of hij is aangenomen? Hebben we het over de integriteit van iemand? Wil degene zichzelf verrijken, de regels met voeten treden of het klimaat om zeep helpen? Of is deze persoon loepzuiver door niet te buigen voor winst op korte termijn? Of kijken we ook nog naar de intenties van de persoon? Neemt zij of hij een positie in om deze zo lang mogelijk te behouden of heeft deze de wil om de wereld beter achter te laten voor onze kinderen?

Vertrouwen is het sleutelwoord. Want, ‘wie wantrouwen zaait, zal wantrouwen oogsten.’ Daarmee wordt een grootste angst vanzelf waarheid. Het vraagt moed en doorzettingsvermogen om vertrouwen te blijven uitspreken. Want het omgekeerde is ook waar; ‘wie vertrouwen zaait, zal vertrouwen oogsten.’

Beste collega-bestuurders en andere mensen met een groot netwerk: Zaai vertrouwen op de vruchtbare gronden van de mensen in het midden. De grootste groep verdient je aandacht. Deel wat wel goed gaat. Wees zichtbaar, wees oprecht, luister, verbind tegenstellingen en spreek je uit.

En kijk vooral niet op twitter om te zien wat anderen er van vinden.

afbeelding copyright boekvindsels.nl nav het boek Polarisatie – Inzicht in de dynamiek van het wij-zij denken – Bart Brandsma ISBN 978-90-825957-0-3