‘Was nett dass Sie das fragen’, aldus mijn reactie op de vraag van mijn Oostenrijkse buurvrouw. We stonden samen in de buitenlucht af te wassen. We deelden een spoelbak van zo’n 3 meter breedte. Maar ook de enige afvoer. Zij wilde haar vuil afwaswater wegspoelen waardoor de kans bestond dat mijn pas afgewassen campingservies weer vuil werd. Netjes dat dit in overleg kan. 

Taalbarrières staan internationale fatsoensnormen niet in de weg. De meeste mensen deugen, ook in het buitenland dus.

‘Afwassen is, zeg maar, echt mijn ding’. Niet dat Paulien Cornelisse dit ooit zou zeggen maar de titel van haar bestseller krijgt nogal eens een alternatieve betekenis. Afwassen doe ik het liefst alleen; thuis, en op de camping. Thuis, vooral omdat ik nagenoeg geen reistijd heb. Na het avondeten vind ik het heerlijk om tijdens het opruimen en schoonmaken te reflecteren op de dag en afstand te nemen. Omschakelen naar het avond-programma, al of niet met werk. Landen of weer opladen. Op de camping is het heerlijk om even een moment te mijmeren in de drukte van een groot gezin waarmee je wekenlang op een kleine ruimte leeft. Iedereen moet zich ook even terug kunnen trekken. Daar is altijd ruimte voor.

Taalbarrières staan internationale fatsoensnormen niet in de weg. Hier mijmerde ik over door nadat ik de Oostenrijkse mevrouw teruggaf dat ik het lief van haar vond dat ze m’n pas gedane arbeid niet letterlijk om zeep hielp. 

Een van de beste boeken die ik ooit las is het boek ‘Feitenkennis (Factfulness)’ van Hans Rosling. ‘Tien redenen waarom we een verkeerd beeld hebben van de wereld en waarom het beter gaat dan je denkt’, aldus de teaser. Het gaat namelijk hartstikke goed met de wereld. Doe ‘The Factfulness Test’ maar eens. Je zult versteld staan hoe jouw beeld over de staat van de wereld afwijkt van de feitelijke situatie. De gemiddelde score is 40%. Dit houdt in dat, mensen die de test maken, 60% van de vragen fout had. Deze groep denkt dat het slechter gaat met de wereld dan in werkelijkheid het geval is. Ik scoorde 76% nadat ik het boek een jaar of drie geleden had gelezen. Mijn beeld van de wereld is dus ook negatiever dan de werkelijkheid en afgenomen sinds ik het boek las.

Feiten in een tijdperk van modellen, algoritmen en complottheorieën. Ze leren ons dat we gelijker zijn dan we denken. Dat het beter gaat dan we denken. Dat onderzoeken, waarbij echte mensen zijn betrokken, kunnen voorkomen dat we allemaal onze eigen waarheid verkondigen waardoor de polarisatie toeneemt. 

En dat brengt me weer terug naar de afwasplek op de camping.

Het fotoproject ‘Dollarstreet’ is onderdeel van het boek en vergelijkt wereldwijd leefomstandigheden van mensen. Het leert ons dat de mensen over de wereld veel op elkaar lijken. Culturele overeenkomsten worden veel sterker bepaald door ons inkomen dan door verschil in afkomst of religie. 

Slaapkamers van middeninkomens lijken wereldwijd erg veel op elkaar. De manier waarop mensen hun eten bereiden vertoont veel overeenkomsten per inkomensgroep. Bijna overal in de wereld. Kinderfietsen lijken heel veel op elkaar in dezelfde inkomensgroep wereldwijd. Dit is niet alleen het effect van globalisering maar het effect van beschikbaarheid en betaalbaarheid van basisvoorzieningen zoals geld, gezondheidszorg, onderwijs, hygiene, informatie en transport. 

Een camping is een unieke plek om mensen in hokjes in te delen. Als ik om me heen kijk zie ik allemaal dezelfde caravans, auto’s, fietsen, tenten en campers. Ook gootstenen over de hele wereld zijn identiek voor een bepaalde inkomensgroep. Daarom begreep mijn Oostenrijkse afwasgenoot donders goed dat ze me moest waarschuwen. Zij behoort hoogstwaarschijnlijk tot dezelfde inkomensgroep als ons gezin. Ze wast op dezelfde manier af. En dus staat een taalbarrière ons niet in de weg maar weten we hoe we het varkentje moeten (af)wassen.

Omdat de feiten leren dat we meer op elkaar lijken dan we willen geloven.