‘Maar, hoe doen jullie dat dan met de controle op het personeel? Als ze niet op kantoor zijn, hoe weet je dan of ze werken?’ Mijn collega stond even met de mond vol tanden. Deze vraag in corona-tijd was nieuw voor hem. Voor onze partner niet.

We haalden onze doelen. Sommige teams waren in de corona-thuiswerk-tijd zelfs productiever dan op kantoor. Vanaf de lockdown werken we 60% van onze tijd op kantoor, de overige 40% thuis of waar je maar wilt. Een collega bivakkeerde een maand in Spanje. Een tweede collega volgde haar voorbeeld onlangs. Vorig jaar werkte ik een paar dagen vanuit de camper. Als je thuis kunt werken in Nederland, dan kan dat ook in het buitenland of vanaf de camping.

Controle op het personeel, het galmt nog steeds na in m’n hoofd.

Mijn schoonvader was stukadoor in de bouw. Hij kreeg ooit samen met twee collega’s de opdracht om keukens en trapgaten van huurhuizen te stukadoren. Ze kregen dagelijks ieder een adres toegewezen. De uitvoerder had bedacht dat de hoeveelheid vierkante meters prima in een werkdag paste. De mannen konden gewoon op tijd hun pauzes houden. Met een beetje geluk zaten ze zelfs op tijd thuis aan de aardappels. Goed voorbereid dus.

M’n schoonvader bedacht dat het slimmer kon. Hij stemde de volgorde van de werkzaamheden af op de droogtijden van het werk. De pauzes werden hierdoor op een ander moment genomen dan afgesproken. Het resultaat was dat hij dagelijks anderhalf uur eerder klaar was met de klus. En dus kon hij naar huis want hij had de afgesproken prestatie geleverd. Hoewel de collega’s mopperden, namen ze de werkwijze van m’n schoonvader niet over. Ze durfden het waarschijnlijk niet aan en konden het net redden om de klus dagelijks te klaren. Dus waarom moeilijk doen?

Toen na een paar dagen de uitvoerder langs kwam vertelde mijn schoonvader vol trots over z’n aanpak. De collega’s trokken van leer dat hij elke dag te vroeg vertrok. Dat laatste woog voor de uitvoerder zwaarder dan de slimme aanpak die m’n schoonvader had ontwikkeld. Het koste m’n schoonvader z’n baan.

Behoudzucht en angst overstemt intelligentie en creativiteit van het collectief met alleen verliezers tot gevolg.

Een oud-collega vertelde eens over een verhaal uit de tijd dat hij in militaire dienst zat. Het was tijdens een gezamenlijke oefening. Het Amerikaanse en het Nederlandse leger trokken samen op. Elke dag verwonderde hij zich over het ochtendritueel. De Nederlanders begonnen op tijd met de gebruikelijke werkzaamheden.

Heel anders ging het bij de Amerikanen. De soldaten bleven net zo lang op het appèl staan totdat hun commandant aangaf wat ze moesten doen. Soms stonden de manschappen minutenlang in de houding omdat de commandant met iets anders bezig was. Tot verwondering van de Nederlanders die al ver gevorderd waren met het voorbereiden van de dag.

Onze partner heeft moeite om medewerkers te behouden en verliest contracten. De vraag van de klant wordt overschreeuwd door de controle, en afrekenmechanismen van het bedrijf. De werkgever van m’n schoonvader had de klus met 2 in plaats van 3 mensen kunnen uitvoeren. Deze liet een stijging van de productiviteit van 30% aan zich voorbijgaan in de tijd dat het werk voor het opscheppen lag. En hij hoefde er niet eens extra mensen voor aan te nemen. De commandant van het Amerikaanse leger had gehoorzame volgers. Wat heeft deze vrouw of man zich een last op de schouders geladen. Hiermee beperkt zij of hij de intelligentie en de creativiteit tot het eigen individuele brein.

Het type leiderschap heeft invloed op de prestaties van mensen en dus op de prestaties van organisaties. Vertrouw op de praktische wijsheid van de medewerkers.

Stop met controleren en noem de mensen die voor je werken vooral geen personeel.