Ik probeer me voor te stellen hoe het gaat op een congres van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). De leden, van ambtenaren tot Raadsleden, treffen elkaar met grote regelmaat. Ons land staat voor grote opgaven op allerlei gebieden. Gemeenten, als dichtstbijzijnde overheid voor de inwoners, spelen in bijna al deze opgaven een belangrijke rol. Genoeg aanleiding om de onderlinge relaties te versterken en om elkaar te helpen zou je denken.

Maar hoe gaat het er aan toe op een VNG congres dat binnenkort gehouden wordt? Is er enthousiasme? Is er angst? Is er eensgezindheid? Is er verdeeldheid? Wie groet wie, en wie niet?

Zou Jaap Velema, Burgemeester van het schitterende Westerwolde, naar het volgend VNG congres gaan? Als hij gaat, zal hij iedereen aardig groeten en z’n verhaal over Ter Apel geduldig herhalen. Feitelijk, correct en met veel aandacht voor de relatie met z’n collega’s. Daar twijfel ik niet aan. Maar zoeken collega’s uit het land hem op? Om hem een hart onder z’n gespannen riem te steken? Of wordt hij juist gemeden, uit angst? Zijn er ook collega’s die de confrontatie met Jaap uit de weg gaan, vanwege de korte lontjes die ze vertegenwoordigen en thuisblijven?

Ik wou dat ik er bij mocht zijn, bij Jaap op zo’n VNG congres. Om te zien wat hem daar overkomt. Ik zou hem van huis ophalen en voor de deur van het congrescentrum uit laten stappen. Ik zou de tas van Jaap dragen. Ik zou koffie voor hem halen en lekkere broodjes meenemen van het lunchbuffet. Misschien zou ik zelfs wel met hem op de foto gaan en een handtekening vragen. Maar dit wil Jaap vast niet. Jaap wil gewoon aan het werk.

Jaap voelt zich soms als die buurman die al jaren weet dat z’n buren illegaal stroom van hem aftappen. Zo’n buurman van de lusten, niet van de lasten. Zo’n buurman die z’n mond vol heeft van win-win situaties maar vooral bang is om iets te verliezen. Een buurman die de opgemaakte waarheid, waarmee hij de mensen ooit rustig hield, niet langer verkocht krijgt. Jaap trekt zich er niets van aan, hij blijft stoïcijns doorwerken. Er is belangrijk werk te doen.

In een land zonder leiders, regeert verdeeldheid. Handig laverend op de golven van het populisme. Het politieke sentiment als wind in de zeilen. Iedereen is schuldig waardoor niemand iets hoeft te doen. Minder instroom aftappen van de buren, om maar eens een foute grap te maken.

Ik denk dat ik een mooie kerstkaart ga sturen naar alle leden van de VNG. In de kaart schrijf ik of ze er alsjeblieft voor willen zorgen dat Jaap deze kerst met z’n geliefden kan vieren, zonder gestoord te worden. Dat hij deze kerst niet wordt gebeld omdat er weer vluchtelingen in de sneeuw moeten overnachten. Dat hij eindelijk weer eens zelf de warmte van de feestdagen en de liefde van z’n naasten kan voelen.

Zodat Jaap nog even het lont en het kruitvat gescheiden kan houden voor ons land.