‘You get what you want, not what you need’, zingt Chis Martin van de Engelse band Coldplay in het nummer Fix You.

De Noordelijke bestuurders kregen altijd al veel van wat ze graag wilden. Geld. Regiodeal, Dutch Techzone, Kans voor de Veenkoloniën, Langmangelden, ISP, EFRO, ESF, Zuiderzeelijngeld, etc. etc. In 2014 publiceerde een Friese website zelfs een ranglijst met plannen, organisaties en ideeën die de meeste euro’s uit Den Haag of Brussel ontvingen.

Als bestuurder zorgde je er wel voor dat je hoog op deze lijst kwam te staan. Noordelijke bestuurders voerden de ranglijst aan. Ver vooruit op collega’s uit Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Eindhoven.

Als je geld wilt regelen in Brussel of Den Haag kun je dus het beste een bestuurder uit het Noorden meenemen. Ook voor voorbeelden met goede regionale samenwerkingen tussen verschillende overheden moet je in het Noorden zijn.

En ondanks al dat geld voert het Noorden nog steeds niet de ranglijst aan met daarop de sterkste regionale economieën. De werkgelegenheid blijft kwetsbaar en dan moet het afscheid van het aardgas nog echt beginnen. Naar verwachting verliezen 20.000 mensen hun baan als gevolg hiervan.

Een economie die, ondanks al dat geld, nog steeds kwetsbaar is. Je moet er niet aan denken wanneer onze bestuurders al dat geld hadden laten liggen. De situatie in Detroit na de financiële crisis zou erbij verbleken.

De Britse zangeres Jessie J zong het enkele jaren geleden al: ‘We don’t need your money, money, money…. Money can’t buy us happiness’. Er is meer nodig dan alleen geld dus.

Wat is er wel nodig om onze regionale economie te laten swingen? Wat kan wel zorgen voor nog meer levensgeluk in het Noorden? Werk, werk en werk. In deze volgorde. Werk afkomstig van degelijke duurzame bedrijven en instanties. 

De regio werd sterk door de vondst van het aardgas en de komst van industrieën uit andere landsdelen naar het Noorden. Philips, Akzo, Honeywell, Enraf Nonius, KPN, Agentschappen, RDW, DUO, Kadaster en vele anderen streken neer in de regio.

Velen vetrokken weer of bestaan inmiddels niet meer. Niet degelijk en niet duurzaam dus. Maar een goede poging die de regio veel heeft gebracht op het gebied van wonen, onderwijs, voorzieningen en infrastructuur.

Vandaag zo’n 50 jaar later staan de verworvenheden van toen ter discussie. 

We kregen wat we wilden. We kregen niet wat we nodig hebben. Wat we nodig hebben is een degelijke duurzame economie zodat zo veel mogelijk mensen een fatsoenlijk salaris verdienen in plaats van een rechtmatige uitkering. Wat we nodig hebben naast het geld is experimenteerruimte. Om de regio duurzaam te versterken.

De miljoenen die nu onze kant op gaan zijn bedoeld voor de energietransitie. Top. Precies waar het de komende jaren over gaat. Maak de transitie eigendom van de mensen in de straat. Dus lokale opwekking en opslag om minder afhankelijk te zijn van grote corporates die aandeelhouderswaarde hoger in het vaandel hebben dan de menselijke maat. Het zijn voorbijgangers. 

Maar ook de transitie van de landbouw staat op stapel. Dus minder zetmeel, suiker of brandstof voor biovergisters op de akkers. Laten we het eten dat op ons bord ligt weer lokaal produceren als vervanger voor het fabrieksvoer.

Experimenteer, breng samenhang aan tussen de energietransitie, sociale inclusie en een duurzame economie. Het geld is er. De kennis wordt ontwikkeld. Nergens in de wereld tref je zo veel gemotiveerde mensen aan als in het Noorden. We zijn gewend om onze eigen boontjes te doppen. We zijn eraan toe om voor altijd op eigen benen te kunnen staan.

Emmer wethouder Jisse Otter steekt op zo’n moment een waarschuwende vinger op. ‘Maak het breed, dan gebeurt er geen reet!’

 Ik zou deze lijfspreuk van de wethouder liever vervangen door Einsteins oneliner: ‘Doe wat je deed, dan krijg je wat je kreeg.’ En daar zijn we wel klaar mee.

november 2020, bert.moormann@ziggo.nl