De kortste dag, het is vlak voor kerst. De tijd van reflectie en beschouwing. Om een andere reden is dit niet mijn favoriete tijd van het jaar. Waarom? Haal maar uit deze tekst die ik dichtte. Niet op rijm, maar op gevoel, plus ervaring uit het verleden.

Ik zie deze periode meer als een piketpaal; als overgang van het oude naar het nieuwe. Van het bekende naar het lonkende. In organisaties is dit het moment om dingen af te ronden en af te sluiten, alsof er geen volgend jaar komt. Natuurlijk mag je deze maand rusten, bijkomen en reflecteren. Verdwaal alleen niet in het pakhuis aan verwachtingen dat we met de feestdagen voor onszelf uit de grond stampen.

Voor mij is het de tijd van inspiratie, van nieuwe energie, van dingen klaarzetten als voorbereiding op wat gaat komen. Heb vertrouwen, het komt goed.

Zo hoopte ik m’n moeder van 90 gerust te stellen. Het lukt al 58 jaar niet, toch doe ik geen moeite om het patroon te doorbreken. Het is immers altijd nog goed gekomen. Ook nadat een buurvrouw mij bewusteloos en bebloed van de stoep plukte, en me thuis probeerde af te leveren. Angstige, geschrokken blikken voor het raam van de gesloten achterdeur waarvan ik de sleutel in m’n broekzak had. Het bloed gutste uit m’n hoofd en uit m’n buik.

‘Als er voetbal op TV is moet je de kinderen binnen houden, en de deur op slot draaien’, aldus een mosterd na de maaltijd adviserende brommige huisarts. Dat van die deur en de sleutel had ie van mij, de rest had de man er zelf bij verzonnen. Heb er nooit een punt van gemaakt.

Het kwam goed, maar al mijn voornemens worden gemeten langs deze traumatische gebeurtenis tijdens de WK finale van 1974. Duitsland won, ik verloor het vertrouwen voor eeuwig. De meeste moeders onthouden te goed.

Terwijl ik m’n best deed om het juk van probleemkind af te schudden, ontkiemde het zelfvertrouwen. De grens tussen lef, moed en ondernemerschap loopt parallel aan die van zelfoverschatting en roekeloosheid. Als een volleerd koorddanser verkende ik dit grensgebied.

In tegenstelling tot m’n gezond verstand ga ik af op mijn intuïtie, op mijn gevoel. Ik las Kahneman’s klassieker, als een soort van waarschuwing. Een dozijn podcasts met wetenschappers, die het onderbewuste bestuderen, overstemden het hoofd ten voordele van de onderbuik; Kahneman leerde me het verschil tussen weten en wijsheid. Tussen gelijk hebben en gelijk krijgen. Tussen goed doorleeft en uit de heup geschoten.

De tijd zal leren of mijn anticyclische plannenmakerij hout zal snijden. ‘Niemand dacht dat het kon totdat iemand het gewoon deed. Het leven neemt z’n loop, terwijl we druk zijn met plannenmakerij.’ Deze lege hulzen zul je op veel kerstboodschappen terugzien de komende weken.

Lees ze kritisch en verdiep je in de afzender: Zet de champagne alvast koud, vul de verbanddoos aan en onthoud één ding: Neem altijd de sleutel mee: om avonturen te beleven en weer veilig thuis te kunnen komen.