Licht en donker wisselt elkaar af. Dan is het licht, dan is er duisternis. Sommige dagen lijkt het altijd donker te zijn. Denk aan de dagen in januari, er lijkt geen einde te komen. Ooit hoorde ik hier een treffende uitspraak over: ‘Januari is voorbij, nu kan de tweede helft van het jaar beginnen.’ Zo intens kan duisternis zijn. Maar het zou me niet verbazen als mensen in Scandinavië hetzelfde zeggen over het eeuwige licht dat zomers domineert.

‘’t Het nog nooit, nog nooit zo donker west, of ’t wer altied wel weer licht’, zong de Groninger zanger/dichter Ede Staal. Het automatisme dat er na duisternis, weer licht volgt. Niemand heeft het over de schemering, ‘tweiduuster of oelenvloch’ om in Nedersaksische sferen te blijven. Terwijl schemering het vaakst voorkomt in een etmaal. Het schemert vaker dan het licht of donker is.

De schemering wordt door lifestyle-goeroes aangeduid als ‘golden hour’. Het gouden moment wanneer licht en duisternis met elkaar in gevecht zijn met de zon altijd als winnaar. De duisternis naar het westen verjagend. Maar aan het eind van het licht verjaagt dezelfde duisternis de zon naar het westen om de schemering voor de tweede keer die dag een podium te geven. Mooie plaatjes van de in de zee-zakkende-zon om het moment voor eeuwig vast te leggen. Onze harten maken sprongetjes bij het aanschouwen van deze schoonheid.

Schemering staat voor schoonheid, voor gouden momenten. Overgangen die we vaak zomaar voorbij laten gaan. We hebben er te weinig oog voor terwijl de magie vaak op momenten van overgang, momenten van verandering toeslaat. We hopen op iets dat we kennen, dat dominant is, dat zwart of wit is. Duidelijkheid, stabiliteit, amper twijfel.

We leven in een tijd van schemering. Sommige mensen verwachten dat de duisternis toeslaat, anderen verheugen zich op het licht. We zijn alweer bezig met iets wat komt, niet wat er is. Dit heeft niets met spiritualiteit te maken, veel meer met wijsheid. Want met de kennis uit het verre verleden kunnen we de nabije toekomst niet voorspellen, het leven wordt immers voorwaarts geleefd en achterwaarts begrepen. Het huidig tijdperk voelt voor de één als een onstuimige woeste zee, voor de ander als een bergmeer waarin zowel het water als de omgeving bevroren lijkt. Later zal het slechts een rimpeling in de geschiedenis blijken.

‘Ik heb mezelf ontdaan van hoop. Wat ik op hoop tegen heb, is dat mensen die verliezen zodra ze doorkrijgen welke toekomst ons wacht. Ze worden hopeloos en cynisch. Dat is een enorme hoeveelheid aan verloren menskracht die zegt: het zal mijn tijd wel duren, laat maar waaien. Ik pleit dus niet voor hopeloosheid, maar voor het loslaten van het idee van hoop op zich. Met het opgeven van de hoop beëindig je ook de hopeloosheid.’ Aldus Tommy Wieringa in zijn essay ‘Optimisme zonder hoop’.

Het schemert maar dit keer weten we niet of het licht wordt of juist donker. Anders dan op de natuur hebben we wel degelijk invloed op de huidige duisternis. Dat maakt mij optimistisch.