‘Als je met je konijn naar de fysiotherapeut kunt, dan is de wereld af. Het is klaar, we hebben meer dan we nodig hebben, we weten van gekkigheid niet meer wat we moeten doen. Onze wereld is af!’ Woorden van gelijke strekking komen uit een voorstelling van cabaretier Youp van het Hek. Het is meer dan 10 jaar geleden.

Op verjaardagen, waar boomers klaagden over allerlei eerstewereldproblemen zoals het gedrag van de jeugd, tegenvallende pensioenen en dure benzine, gooide ik eens de knuppel in het hoenderhok. Ik noemde deze grijze mannen de kadogeneratie, (ik heb vrouwen zelden op dit gedrag betrapt), als ze weer eens opschepten dat ze ons land na de oorlog hebben opgebouwd. Kadogeneratie, omdat ze hard moesten werken, en het elk jaar beter kregen. Ons land maakte sprongen op de welvaartsladder, voor het geval het tegenzat bouwden we ondertussen robuuste sociale vangnetten.

Deze wetmatigheid is doorbroken. Onze kinderen zullen minder welvaart kennen dan wij. Materiële vooruitgang, vrede of een gezond klimaat zijn geen vanzelfsprekendheden meer. Wat oudere generaties materieel verwierven, zullen huidige en komende generaties deels weer moeten loslaten.

De brede beschikbaarheid van internet voor iedereen, vanaf de tweede helft van de jaren 90, is het laatste grote geschenk van de vooruitgang. Het internet heeft ons veel gemak, vertier, status en toegang tot mensen en informatie gegeven. We kunnen niet meer zonder.

Het internet als laatste grote geschenk, de welvaart steeg maar we verloren ons welzijn uit het oog. Zingeving door meer spullen en ervaringen te verzamelen en te posten, niet door het versterken van sociale verbanden.

De grote geschenken raken op. De wereld is af. We hebben meer dan we nodig hebben om een goed leven te leiden. In de westerse wereld hebben we te veel, in veel delen van de wereld nog te weinig, met ongelijkheid als wrange overeenkomst.

Juist nu verschijnen er verontrustende klimaatrapporten en is er schaarste aan van alles en nog wat. Meer groei lukt niet, of gaat ten koste van verworvenheden of van het klimaat. Hierdoor worden delen van de aarde al op korte termijn onleefbaar. Groei stagneert, mensen moeten leren omgaan met verlies en accepteren dat de materiële ongelijkheid blijft. Dat geeft gedoe en dat merken we aan al die onrust in de echte, en in de virtuele wereld.

Dit wordt volgens mij geïllustreerd door de onlusten met de jaarwisseling de laatste jaren. Niet het vuurwerk is het probleem, maar de onderliggende gevoelens van onrust en onzekerheid, geholpen door drank en drugs, triggeren weerzinwekkend gedrag bij een groep mensen. Daders zijn losgeraakt of weggehouden van de sociale basis die gemeenschappen leefbaar houden.

En dit laatste is precies dat Youp over het hoofd zag en wat we kunnen leren van de kadogeneratie. Zij kennen nog de kracht van de sociale basis waar mensen stevige relaties met elkaar hebben. Waar mensen samen werken aan de weerbaarheid, tegen onstuimige maatschappelijke ontwikkelingen en tegen persoonlijk ongemak zoals ziekte, ouderdom of een gebrek aan liefde.

De wereld is terug bij af. Werk aan de winkel!