Domme Bert Gekke Moormann, DBGM. Het was 1979, ik zat in het laatste jaar van de lagere school. Dat jaar vierde mijn geboortedorp, Emmer-Compascuum, haar 100-jarig bestaan. Een jong dorp dus, nog puberend tussen servet en tafellaken. We waren versieringen aan het maken op school. Daarvoor gebruikten we afzetlinten die je de politie, brandweer of andere organisaties ook wel eens ziet gebruiken om aan te geven dat je ergens niet gewenst bent. 

DBGM stond er in kleine zwarte letters afgedrukt op de linten. Ik liep naar de meester, wees hem op de afkorting en voegde schaam-lachend mijn verzonnen betekenis eraan toe. Hij keek me met vragende ogen aan en wees me terug naar mijn plek. Dat voelde, en voelt nog steeds ongemakkelijk als ik eraan terugdenk. Een mens gaat ver om gezien te worden. 

DBGM was natuurlijk helemaal geen afkorting waarin mijn naam centraal stond. DBGM was de fabrikant of iets dergelijks. De afkorting zei echter wel iets over hoe ik naar mezelf keek op m’n 12^e. ‘Doe maar LTS, de ITO kan altijd nog’, aldus het schooladvies enkele maanden later. Dom, was een woord dat mij niet vreemd was in die tijd. En zoals het gaat met woorden, geuren, beelden, liedjes of gebeurtenissen, nestelen deze zich in de krochten van je brein. Je bent er zo maar niet weer vanaf. Lees Griet op de Beeck’s nieuwste boek ‘Het wordt nooit beter’ er maar eens op na.

Het woord ‘dom’ is niet uit het nieuws te slaan deze week. Dit heeft natuurlijk alles te maken met de Amerikaanse verkiezingen, en het gedrag van het huidig kabinet van ons land. Sander Schimmelpenninck schreef er zelfs een boek over: ‘De domheid regeert’. Niet over domheid als gebrek aan intelligentie, maar domheid als strategie om de samenleving te ontregelen. Mensen met aanzien en charisma prediken bewust leugens en onwaarheden om chaos te scheppen. Ze verpesten niet alleen het feestje van een zogenaamde elite, ze ruïneren hiermee ook heel veel dingen die we juist heel slim georganiseerd hebben in onze samenleving. 

Deze strategie slaat aan. Want veel mensen aan de zijlijn van onze samenleving hebben te veel aan hun hoofd om ‘iets te vinden’ van klimaatverandering, bureaucratie, globalisering en alle andere grote transities in de maatschappij. Deze mensen krijgen er stress van, een toenemend gevoel van onbehagen, waardoor ze dreigen af te haken. Deze mensen vinden herkenning in de domme strategieën en laten zich hierdoor leiden in het stembureau. ‘Gelukkig maar’, dacht ik bij de afgelopen verkiezingen, deze mensen blijven tenminste bijdragen aan onze democratie, ze blijven aangehaakt door te stemmen. 

Waar deze mensen hoop putten uit de domme strategieën, merken ze straks dat ze er helemaal niets mee zijn opgeschoten. Ze hebben hun stem gegeven aan sluwe mensen met domme strategieën. Deze mensen zijn hun stem straks kwijt en dreigen deze nooit weer terug te krijgen. 

Als een clown in een paleis gaat wonen is hij daarmee nog geen koning. Het paleis verandert in een circus. Zo slim is domheid veinzen dus niet!