Een uitspraak die me altijd bij is gebleven. Deze komt van Johan Bosman, voormalig bestuurder van de sociaal werk organisatie in Hoogeveen. Volgens Johan scheelt een ons welzijn, een kilo zorg. Laat die maar even binnenkomen… ‘Een ons welzijn, scheelt een kilo zorg’, hij meende wat hij zei. Ik geloofde hem toen, en sta er nog steeds achter.

Natuurlijk kan een sociaal werker geen mensen genezen. Maar in veel gevallen kan een sociaal werker wel helpen voorkomen dat iemand zorg, of zwaardere vormen van ondersteuning nodig heeft. Ik probeer het duidelijk te maken aan de hand van twee voorbeelden. 

Laat ik eerst eens teruggaan naar mijn vorige baan bij de woningcorporatie. Zo’n 10 jaar geleden zetten we mensen op straat met een forse huurschuld. Ik maakte me zorgen over de huishoudens, soms met kinderen, die hun huis kwijtraakten. Een ontwrichtende ingreep in de levens van ouders en kinderen. Mensen betaalden de huur niet meer. Gek genoeg niet vanwege hun financiële situatie, vaak lag er iets aan ten grondslag waar we als corporaties helemaal geen invloed op hadden. Denk aan een relatiebreuk, verlies van gezondheid of van werk. Hierdoor raakten mensen het overzicht over hun financiën kwijt. Ze hadden simpelweg te veel aan hun hoofd. En we weten dat bij stress je denkkracht met zo’n 10 tot 20% afneemt. Je kunt dus wel een gezin op straat zetten, maar daar zijn hun problemen nog niet mee opgelost. Een sociaal werker ging er vroegtijdig op af om het gezin te ondersteunen bij het weer op de rit krijgen van hun leven. De financiën volgden spoedig daarna, vaak met, en soms zonder ondersteuning. 

Deze aanpak scheelde de samenleving tienduizenden euro’s. Als corporatie bespaarden we jaarlijks meer dan €200.000 omdat we de huurschuld niet lieten oplopen, we geen advocaten nodig hadden en omdat de rechter er niet aan te pas kwam. Iedereen wint dus bij deze aanpak. Voorkomen is beter dan genezen. 

Een ander voorbeeld.

De huisarts is eerste aanspreekpunt voor lichamelijke en mentale ongemakken. Huisartsen zijn overbelast, als je er al één kunt vinden. Een grote groep mensen heeft mentale klachten. Deze klachten nemen toe als behandeling te lang op zich laat wachten. Niet alleen de huisartsen zijn overbelast, dat geldt ook voor de specialistische zorg. Terwijl veel mentale klachten beheersbaar zijn als je er vroeg bij bent. Dan is er regelmatig geen specialist nodig maar kan een traject met een sociaal werker, individueel of in een groep, heel goed werken. Een deel van de inwoners wordt op deze manier geen patiënt. Deze aanpak is goedkoper omdat je er vroeg bij bent en regelmatig problemen collectief kunt oplossen.

Het klinkt plat maar dat is het niet. Het scheelt wachttijd, geld en levert gezondheidswinst op. Inwoner, arts en de samenleving profiteren zodat de zorg betaalbaar en beschikbaar blijft voor momenten dat het echt nodig is. 

Een ons welzijn, scheelt een kilo zorg omdat artsen, advocaten, rechters en sociaal werkers hun gewicht in goud waard zijn. Ieder op haar of zijn tijd.

afbeelding ChatGPT