Het ‘butterfly effect’, een slag van de vleugels van een vlinder veroorzaakt elders op de wereld een orkaan. Een klein zetje met exponentiële gevolgen.

Vlinders zijn vaak een metafoor in verhalen over transformaties. Een vlinder begint haar leven als ei waar vervolgens een rups uit kruipt. Deze rups vreet zich vol, verandert in een pop waar ten slotte de vlinder uitvliegt. Deze plant zich voort waardoor het hele verhaal weer opnieuw begint.

Wat is dat toch met die vlinders, die ons altijd zo weten te fascineren.

Verandering begint bij jezelf, is het mantra in dit tijdperk waarbij het individu centraal staat. Met een kleine inspanning willen we een grote beweging tot stand brengen. De door AI gegenereerde poster met de tekst ‘All eyes on Rafah’ ging viral op social media in het eerste weekend van juni. Door deze poster te delen tonen mensen hun betrokkenheid bij de slachtoffers van de oorlog in Gaza. Ze hopen op deze manier dat partijen snel de wapens zullen neerleggen. Een kleine inspanning met hopelijk grote gevolgen. De influencer, met social media als vleugel van de vlinder, sticht wereldvrede.

Vanuit veranderkundig perspectief is de gedaantewisseling, die een vlinder gedurende z’n leven ondergaat, boeiend. Wat gebeurt er bij elke stap in de evolutie van dit insect? Het eindresultaat, in de vorm van een vlinder, ziet er prachtig en sympathiek uit. Maar hoe verloopt het proces van rups tot pop en van pop tot vlinder? Wat gebeurt er in de overgangsfases?

Deze tussenfases lijken minder romantisch, kenmerken zich allesbehalve door schoonheid. Het is een vuil, slijmerig, proces waar je je handen liever niet vuil aan maakt. Het is ook een ontroerend proces omdat de gedaantewisseling, eenmaal ondergaan, je raakt. Er is een fase afgesloten, er dienen zich nieuw perspectief met nieuwe mogelijkheden aan.

Een proces met slijmerige overgangen dus. ‘Snot’, zoals één van de leden van De Beweging het noemde. ‘Met onze organisatie zitten we tussen het oude en het nieuwe in. De opgebouwde energie lijkt ver weg. We werken ons het snot voor de ogen om dingen voor mekaar te krijgen’, vervolgde ze snotterend. Ze besefte hoe het een transformatie bij haarzelf vraagt.

Het ‘butterfly effect’ krijgt veranderkundig zo een heel andere betekenis. Transformaties verlopen allesbehalve volgens de oorspronkelijke betekenis, het kost bloed, zweet en tranen. Dit doet wat met je als leider. Blijf je in het groen en ontspannen als er snot opdoemt of schiet je in het rood vanwege de stress? En ben je je bewust van deze faseovergangen en heb je voldoende handelingsperspectief voor jezelf ontwikkeld op basis van eerdere ervaringen?

Een mens is nooit uitgeleerd, zeker niet over zichzelf. Er staan je nog vele transformaties te wachten. Blijf gerust geloven in de mythe van het ‘butterfly effect’ maar loop vooral niet weg voor snot. Transformaties beginnen diep van binnen en vragen naast zelfkennis ook om reisgenoten. Een groep van gecommitteerde mensen die niet bang is voor snot. Zo’n groep functioneert als een cocon waarbinnen het veilig is om de transformatieprocessen van jezelf en je organisatie te onderzoeken. Dat is wat we bij De Beweging doen.

Eenmaal uit de pop vliegt de vlinder, gracieus en vrij, een vruchtbare toekomst tegemoet want achteraf vergeet je de momenten van snot en lijkt het ‘butterfly effect’ niet veel meer dan een storm in een glas water.