Urgente omstandigheden in de vorm van migratie, huishoudensverdunning, vergrijzing en vergroening vormen voor de politiek onvoldoende redenen om de wooncrisis snel, en met behulp van een samenhangend pakket aan noodmaatregelen te beteugelen. Kan disruptie in de bouwketen de complexiteit van de wooncrisis verminderen?

Een huis bouwen is niet complex. We doen het al honderden jaren, het eigenlijke bouwproces duurt maar een jaar. Het proces om tot de bouw van een huis te komen is wel complex. De voorbereidingen op het bouwen nemen vaak zo’n 5 tot 10 jaar in beslag. Hoewel de eindproducten veel overeenkomsten vertonen, verschillen de voorbereidende processen enorm van elkaar. Deze variabiliteit vergroot de complexiteit omdat omstandigheden wijzigen gedurende deze fase.

‘Projectontwikkeling is problemen oplossen’, zeg ik wel eens als ik word aangeklampt door een collega als er sprake is van een ‘hick-up’ in een bouwproces. Zelfs door collega’s die op decennialange ervaring kunnen bogen. Nog steeds worden ze verrast door onvoorziene gebeurtenissen. Zo zeer dat ik er als bestuurder soms ‘iets mee moet’.

Zijn het niet de veranderende economische omstandigheden, het gedrag in de keten, veranderende wet, en regelgeving, veranderende inzichten, schaarste aan mensen en materialen, ondeugdelijke besluitvorming etc. etc. dan zijn het wel de emissie-eisen, opspelende flora en fauna en bezwaren van omwonenden. Zelfs zonder fraude, wanprestatie, corruptie en sabotage is het ingewikkeld, soms onmogelijk, om een huis te bouwen.

Er spelen zoveel externe factoren een rol bij het bouwproces, dat ik me als bestuurder voornamelijk op het beïnvloedbare deel richt. Intern de omstandigheden creëren zodat de mensen hun werk kunnen doen doordat middelen en omstandigheden zijn geregeld. Extern, door de samenwerkingspartners voortdurend uit te nodigen tot een soort paringsdans om de vaart er maar in te houden. Besturen in de corporatiesector is hogeschool diplomatie.

Totdat er een disruptieve ontwikkeling van zich laat horen waardoor cruciale stappen in het voorbereidend proces vervallen en de complexiteit stevig wordt gereduceerd. Disruptie gaat verder dan innovatie. Innovatie is iets bestaands beter, sneller of goedkoper maken. Een handmatige handeling robotiseren is weliswaar ergonomisch verstandig, en een probaat medicijn tegen de personeelskrapte, maar dan spreken we over mechanisatie.

Disruptie geeft je mogelijkheden waarvan je al snel denkt, ‘hoe heb ik het al die tijd zonder kunnen doen!?’

Disruptie is dat je aan de keukentafel bij de huurder thuis, en aan de vergadertafel van de wethouder, een huis uit een catalogus op het web uitzoekt. Dit huis configureert op basis van de woonwensen van de huurder en de eisen van de gemeente. Disruptie is dat computergestuurde machines, die circulaire materialen bewerken tot kant en klare modules, de wensen van bewoner en overheid omzetten in een huis dat in een dag bewoonbaar is.

Als we disruptie omarmen, en iedereen z’n eigen omstandigheden en middelen slim organiseert, dan neemt de complexiteit af en leidt de paringsdans van bestuurders tot beetgare, smaakvolle, nakomelingen die op tijd het levenslicht zien.