Een gezond 2024 gewenst!

Ben met Peter Leenhouts aan het appen. Hij heeft gelukkig weer wat energie naast de zorg voor z’n kwaaltjes. (sic) We hebben het over de onrust in de samenleving.

Verlangen naar chaos

Ik antwoord Peter dat ik aan de lippen van Jan Rotmans hing toen hij aankondigde dat er een periode van chaos volgt voordat er nieuwe ordes ontstaan. Toen, een jaar of 6 geleden, voelden we al dat dingen vastliepen met gedoe tot gevolg. We verlangden naar een nieuw perspectief met andere versies van rust, regelmaat en reinheid. En van rechtvaardigheid en medemenselijkheid.

Nu we midden in verschillende stormen zitten voelt het onmachtig en onrustig. Maar is dit erg?

We zijn goed op weg

Er gebeuren mooie dingen, zoals de energietransitie. Wereldwijd gaat dit echt wel van de grond komen, misschien aan de late kant maar nog niet te laat. Individuen, vroeg startende organisaties en ambitieuze overheden maken forse stappen. China en India trekken het beentje sneller bij dan Jutta Leerdam op de 1.000 meter.

Maar ook met het ‘vermenselijken’ van wet, en regelgeving gaat het de goede kant op. Uitvoerders en rechters voeren niet langer als robots opdrachten uit, er wordt weer nagedacht. Boetekleden namen de plek in van toga en maatpak.

De energietransitie en de vermenselijking van beleid levert winst op. Meer werk, onafhankelijkheid van collectieve voorzieningen en geluk. Er staan ook een aantal transities op de rol waarbij we moeten leren om te gaan met verlies. Noem het degrowth of post-NIMBY gedrag.

No pain no gain

De woningnood, als voorbeeld, dwingt ons om keuzes te maken. Welke ruimte geven we op? Welke economische offers willen we brengen om een grondrecht in de benen te houden? Houdt het huis van Thorbecke stand? Ga er maar aan staan. Het wordt niet meer zoals het was.

Vanaf dit jaar zijn er meer banen dan werkenden. Dit wordt niet meer anders de komende decennia. We kunnen mensen naar ons land halen maar hierdoor wordt ons land nog voller en zijn nog meer werkenden nodig. Laat staan dat ons land met de dag minder populair wordt onder arbeidsmigranten vanwege het politieke klimaat.

We moeten werk anders organiseren en bepaalde activiteiten kunnen gewoon niet meer. Willen we handen aan het bed of verse bloemen op tafel? Bloemen waarvoor schaars aardgas nodig is om tot bloei te brengen en nog schaarsere arbeid voor het plukken en het verzenden?

Het is maar een voorbeeld uit de vele keuzes die we gaan maken de komende jaren.

Spelregels en spelvorm

Misschien moeten we de vele life-coaches die ons land inmiddels telt omscholen tot verliesverwerkingscoaches. Mensen die de dorpen en wijken in gaan om ons voor te bereiden op een andere wereld, niet persé een slechtere wereld. Een wereld waarbij het antwoord niet hoofdzakelijk van de politiek komt maar uit de samenleving: Inwoners, bedrijven en organisaties.

Omdat de geschiedenis leert dat er mensen opstaan die met werkende oplossingen komen als bestaande niet meer werken. De overheid kan zich dan weer richten op het maken van rechtvaardige wet, en regelgeving.