‘Ben je bang?’, vroeg Wout. Hij reageerde op m’n Instagram story met daarin een foto van mijn kinderen zittend op een trap kijkend naar een levensgrote foto van Anne Frank. Ik had het nummer ‘Russians’ van Sting eronder gezet. ‘Believe me when I say to you, I hope the Russians will love their children too’, aldus de zanger in 1985. De koude oorlog liep zo’n beetje tegen het einde. De donkere crisisjaren lagen achter ons.

Was ik bang? Eigenlijk wel een beetje. We waren met ons gezin een paar dagen in Amsterdam. We maakten de gijzeling in de Apple Store op dinsdag op korte afstand mee. Op woensdag bezochten we het Anne Frank huis. Na twee jaar pandemie een plek die nog meer indruk lijkt te maken dan voorheen. Ja, de ontwikkelingen in de Oekraïne maakten me wel een beetje bang. Zo dichtbij. Als bruut geweld, gezond verstand overvleugelt dan is mijn repertoire uitgeput. Tegen zoveel macht kon Otto Frank zijn gezin niet beschermen. Hij overleefde als enige van het gezin de verschrikkelijke kampen.

Kan ik mijn gezin beschermen? Wil ik mijn gezin beschermen? Ik wil dat mijn kinderen in vrijheid opgroeien. Dat ze zich niet hoeven af te vragen of Amsterdam een veilige stad is. Ik wil ze niet bang maken. Maar ik wil ze ook niet naïef laten zijn. De wereld is nou een maal niet alleen maar roze. Net zoals we ze ook al moesten waarschuwen dat de liefde soms vermomd is. Dat er viezerikken rondlopen die de onschuld om zeep willen helpen. Zodat de onbevangenheid voor eens en altijd is verdwenen. De onbevangenheid van Anne Frank die licht gaf in de donkere oorlogsjaren aan haar achterhuisgenoten. Later, toen haar vader de dagboeken las, werd duidelijk dat het een masker was die ze opzette.

Ik wil dat mijn kinderen zonder masker opgroeien. Maar open de wereld kunnen betreden omdat ze weerbaar zijn. Dat ze op zichzelf kunnen vertrouwen, niet on-wetend zijn.

Ik was bang inderdaad. Omdat er visioenen opdoken van de donkere jaren tachtig. Het was de economische crisis. Vaders raakten banen kwijt. Ook mijn vader. Anderen vochten tegen hypotheekrentes van meer dan 15%. Net als we nu vechten tegen de hoge energieprijzen. John Lennon werd vermoord in 1980. Ik hoorde het in de bus naar school. Het was nog donker. Ronald Reagan werd president van Amerika. Hij wilde overal kruisraketten neerzetten als antwoord op de Russische SS20 raketten. Er was woningnood, krakersrellen domineerden het nieuws. Hans Janmaat van de Centrum Partij kwam de Tweede Kamer in 1982 binnen. Hij kwam op voor de ‘hardwerkende Nederlanders’ en verzette zich tegen de ‘gastarbeiders’ in ons land. Het was het decennium van de zure regen. Onze bossen stierven in rap tempo omdat we onze eigen nest bevuilden. We hadden geen boodschap aan het klimaat. ‘Greed is good’, aldus investeerder Gordon Gekko in de filmklassieker ‘Wall Street’. Geld verdienen was de belangrijkste mores. Niet de menselijke maat, de zorg voor elkaar of voor het klimaat. Ook in de jaren ’80.

Aan het einde van de jaren ’80 werd het licht. De muur viel. Redelijke mensen kregen het voor het zeggen. Gezond verstand nam de plaats van de macht in. We zijn nu 40 jaar verder. Ik voel de angst die ik toen niet wilde voelen. Ik was puber. Pubers horen een zekere onverschilligheid te hebben over dingen die ze niet kunnen beïnvloeden. Die ver weg zijn. Die niet over ze gaat. De jaren ’80 hebben mij gevormd weet ik nu 40 jaar later. Dat werd me deze week duidelijk.

Maar ik wil niet dat mijn kinderen onverschillig zijn tegen de mannen van de macht. Ik wil niet dat mijn kinderen accepteren dat we mensen uitsluiten van onze samenleving. Ik wil niet dat mijn kinderen cynisch worden omdat we niet leren van het verleden. Omdat de geschiedenis zich lijkt te herhalen. Kijk naar de politiek. Kijk naar de economie. Kijk naar het klimaat. Kijk naar de aantrekkelijkheid van de macht.

De macht die corrumpeert en nooit leert. En misschien ben ik voor dit laatste wel het meeste bang.

Russians – Sting

In Europe and America there’s a growing feeling of hysteria
Conditioned to respond to all the threats
In the rhetorical speeches of the Soviets
Mister Krushchev said, “We will bury you”
I don’t subscribe to this point of view
It’d be such an ignorant thing to do
If the Russians love their children too
How can I save my little boy from Oppenheimer’s deadly toy?
There is no monopoly on common sense
On either side of the political fence
We share the same biology, regardless of ideology
Believe me when I say to you
I hope the Russians love their children too

There is no historical precedent
To put the words in the mouth of the president?
There’s no such thing as a winnable war
It’s a lie we don’t believe anymore
Mister Reagan says, “We will protect you”
I don’t subscribe to this point of view
Believe me when I say to you
I hope the Russians love their children too

We share the same biology, regardless of ideology
But what might save us, me and you
Is if the Russians love their children too