Het was eind 2016. Een stressvolle periode op het werk. Bonkend hoofd aan het eind van een werkdag. Slecht slapen en vroeg wakker. Gerjanne kocht een nieuwe fiets. Ik bedacht me dat dit voor mij wellicht ook een mooi moment was om het fietsen weer op te pakken. Een matige conditie en te zwaar voor m’n lengte vormden de rationele argumenten voor de aanschaf van een sportieve elektrische fiets.

De eerstvolgende zaterdagochtend moest het gaan gebeuren. Ik stapte op en begon aan een tocht. Het was mijn bedoeling om ongeveer vijftig kilometer te fietsen. De nieuwe fiets deed het goed. Hij zat als gegoten en het ging als vanzelf. Ik reed een mooie tocht en was na ongeveer tweeënhalf uur weer thuis. Mooi op tijd voor de lunch.

Zo pakte ik elke zaterdag, en soms ook zondags, de fiets. Elke keer tochtjes van tussen de vijftig en tachtig kilometer. Na een jaar stond er vierduizend kilometer op de teller. Na twee jaar en achtduizend kilometer was de fiets af. Niet bestand tegen intensief gebruik waarbij de gebaande paden zoveel als mogelijk werden vermeden.

Ik kocht een nieuwe fiets. Degelijker, sportiever en sneller. Nu, vier jaar later, maak ik nog elk weekend tochtjes van minimaal vijftig kilometer. In m’n eentje, een stok achter de deur heb ik niet nodig.

En waarom hou ik dat nog steeds vol? Na een tijdje merkte ik dat ik steeds minder last had van werkdruk of stress op het werk. Dat kwam niet alleen doordat de omstandigheden gewijzigd waren. Dat kwam ook omdat ik merkte dat ik beter bestand was tegen druk. Ik voelde meer rust en ruimte in m’n hoofd en kon dus beter met stressvolle momenten om gaan. Een fantastische bijvangst van het fietsen die ik van tevoren niet had bedacht. De conditie werd ook beter, de extra kilo’s bleven… Maar het gevoel van gezondheid is aanmerkelijk beter.

Want wat gebeurt er als ik aan een tocht begin? De eerste tien tot twintig minuten ben ik me niet bewust van de omgeving. Ik zit in m’n hoofd. Focus op m’n hartslag en ademhaling omdat ik door m’n enthousiasme nog wel eens te snel van start ga. Na zo’n tien tot twintig minuten word ik mij bewust van de omgeving. Ik zie de natuur en start met het denken welke route ik eens zal gaan rijden. De lol in het fietsen komt dan op gang. Het voelt prettig.

Vervolgens ervaar ik de ruimte in m’n hoofd en begint de creativiteit te borrelen. Plots komen er moeiteloos oplossingen voor problemen boven waar ik al een tijdje ‘op gekauwd had’. Gevolgd door ideeën, plannen en inzichten. De drukte in mijn hoofd neemt dan weer toe. Maar niet op een vervelende manier. Vaak ontstaat er in deze fase een blog of een column die ik na thuiskomst, en soms zelfs onderweg, moet schrijven. Het moet uit m’n hoofd in elk geval. Zo ook deze blog.

Ook maak ik in deze fase foto’s die ik plaats op m’n Instagram account. Na deze fase kom ik vaak in een melige bui. Soms zie je dit terug bij de teksten bij de foto’s. Voor mij het signaal om af te bouwen en terug te fietsen. Tenminste als de eindstand boven de vijftig kilometer uit komt.

En hoe stom ben je als je deze lessen niet meeneemt naar de huidige coronatijd. Een tijd waar ik als kantoorpikkie van negen tot halfzes, soms zes uur, aan het scherm zit gekluisterd. Amper tijd voor pauze. Geen beweging. Geen buitenlucht. De hele dag op de vierkante meter die we hebben vrijgemaakt op onze slaapkamer. Want we wilden toch zo graag kleiner wonen….

En daar kwamen het bonkend hoofd en de onrustige nachten weer om de bocht. Wat ben je gesloten zegt Gerjanne op zo’n moment. Waar worstel je mee? Ik kan het gewoon aan je zien.

Ik sta elke dag om halfzeven op met twee van m’n drie dochters die ook meer van de avonden houden dan van de ochtenden. Om de dag langzaam te kunnen beginnen. Ik lees de krant, check de socials, maak thee, vul de drinkbekers en maak het fruit klaar voor school. En dan bleef ik meestal hangen in het nieuws of ik begon al te werken.

Tot het wintertijd werd en het dus vroeger licht werd. Voor mij het moment om na de huishoudelijke taken de wandelschoenen aan te trekken. En vanaf dat moment wandel ik elke dag een uur tot anderhalf uur in het bos voordat de werkdag begint. En weer hetzelfde ritueel. De eerste tien minuten ben ik me niet bewust van m’n omgeving. Vervolgens ontstaat er ruimte, begint de creativiteit te komen, volgen ideeën, plannen en ontstaat er inzicht. En opent mijn blik zich.

We startten dit jaar een vitaliteitstraject bij Domesta. Om fysiek en mentaal in conditie te blijven. Een mooi traject waar we nu de vruchten van plukken. En ik denk dat we juist nu hier weer meer werk van moeten maken. Omdat ik zelf heb ervaren hoe voldoende beweging bijdraagt een gezonde werkhouding. Waardoor ik ook nog eens een leukere vader en echtgenoot ben.

En dat is niet zo raar als we de wetenschap erbij halen. Onderzoekers Sendhil Mullainathan en Eldar Shafir schrijven in hun boek ‘Schaarste’ dat ons iq met 15 punten afneemt als we schaarste ervaren. Te weinig tijd voor onszelf maar ook een tekort aan geld en sociale interactie beperken de intellectuele vermogens.

Erik Scherder noemt ‘zitten het nieuwe roken’. Te weinig beweging is dodelijk. Een half uur intensief bewegen per dag is goed voor je brein en verkleint de kans op suikerziekte, obesitas en hart- en vaatziekten aanzienlijk. Hij is dan weer geen voorstander van elektrische fietsen maar dat is hem vergeven.

Dick Swaab legt in zijn boek ‘Wij zijn ons brein’ uit hoe het komt dat we ons beter voelen nadat we gesport hebben. En waarom sporten verslavend is waardoor het als een beloning voelt en niet als een verplichting. Voor de nuchtere mensen onder ons: ‘Het is gewoon een kwestie van biologie.’ Slimme vloeistofjes die vrijkomen en ons gevoel sturen. Soms ongelukkig, soms gelukkig.

Zorgblog Skipr meldde afgelopen week dat Zorg van de Zaak en de Koninklijke Wandel Bond Nederland (KWBN) het wandelen tijdens werktijd de komende jaren gaan promoten. Dit moet bijdragen aan “een gezonder, fitter en vitaler Nederland”. Als eerste stap is een app ontwikkeld met de naam ‘Wandelen Werkt’. De resultaten van het door deze organisaties gehouden onderzoek logen er niet om: 60 procent van de werknemers die meededen aan het onderzoek is meer gaan wandelen door de coronacrisis. De overgrote meerderheid is ervan overtuigd dat wandelen goed is voor de lichamelijke gezondheid (87 procent) en het mentale welzijn (80 procent).

Neuroloog en comaspecialist Steven Laureys in Intermediair afgelopen week: ‘Waarom bestaat op de werkvloer wel nog altijd de aloude rookpauze, maar geen moment waarop je je even ergens kunt terugtrekken om tot jezelf te komen?’ Jammer, vindt Laureys. ‘Zelf met alle valse claims die bestaan, misleidende charlatans en zelfverklaarde therapeuten die mensen op een fragiel moment van hun bestaan weten te vinden, is het te makkelijk en cynisch om meditatie opzij te schuiven als modeverschijnsel.’ Het is een van de redenen dat hij zich als wereldwijd gerespecteerd topneuroloog hard maakt voor dit onderwerp en zo extra gewicht in de schaal legt. ‘Van sceptische mensen als juristen en ingenieurs hoor ik dan: oh, als jij het zegt dan zal het wel waar zijn.’

En, exemplarisch wat er gebeurt in mijn brein als de creativiteit weer de ruimte krijgt is het volgende inzicht. Ik blijf bedrijfskundige, ook tijdens creatieve momenten. Een vitale medewerker is minder vaak ziek. Een vitale medewerker is creatiever. Een vitale medewerker is productiever. Een vitale medewerker is slimmer. Een vitale medewerker heeft een beter gezinsleven. Een vitale medewerker blijft langer vitaal, ook als we langer door moeten werken voordat we met pensioen gaan.

Dan zou dat uurtje wandelen in werktijd misschien zo maar eens met gesloten beurs kunnen plaatsvinden. Helemaal als de zorgverzekeraar de bespaarde zorgkosten deelt met de werkgever.

november 2020, bert.moormann@ziggo.nl