KLM topman Pieter Elbers in het nieuws de afgelopen weken. Over steun voor het noodlijdende KLM. Een bedrijf dat na meer dan 100 jaar te hebben bestaan niet in staat is om 6 weken crisis te doorstaan. Een bedrijf dat een duurzaam klimaat aantast en geen duurzaam verdienmodel heeft. Hoe relevant ben je dan voor de toekomst van onze kinderen?

Meneer Elbers kwam ook in het nieuws over z’n bonus. Die hij zou krijgen maar nu misloopt. Meneer Elbers schijnt 500.000 euro per jaar te verdienen. Is veel geld maar verdedigbaar op dat niveau vind ik. KLM zou goed zijn voor 100.000 banen. Dat is vijf euro salaris per baan. Dat klinkt al een stuk vriendelijker dan vijf ton per jaar toch? Maar is dit wel zo vriendelijk in crisistijd?

Op dit moment zijn er vast ook leiders die het met minder moeten doen. Vooral ondernemers die hun inkomsten zien verdampen. Het laatste wat deze mensen nu doen is zichzelf een fors salaris uitkeren. Eerst de medewerkers, dan de leveranciers en dan de bank betalen. Als er nog wat over is dan pas jezelf. Alles voor een duurzaam verdienmodel.

Vijf euro per baan aan salaris per jaar. Ik vermoed dat veel ondernemers dit niet halen in crisistijd. Soms hoeft dat ook niet want ze hebben buffers opgebouwd in de jaren dat de economie bijna explodeerde. Dit tekent goed ondernemerschap. In goede en slechte tijden autonoom blijven en altijd oog voor de continuïteit van de onderneming houden. Als een boer die liefdevol z’n akkers verzorgd om de gewassen tot volle wasdom te laten komen. En dan, aan het eind van het seizoen, van een werkzaam leven, de vruchten plukken en de teugels laten vieren. Oogsten en met pensioen.

Er zijn de afgelopen jaren ook ondernemers gestart met een bedrijf. Ik ken er een aantal. Wat me mateloos boeit zijn de ondernemers die het verdienen van geld niet centraal hebben staan. Die geld verdienen om een modaal leven te kunnen leiden. Die vooral maatschappelijke meerwaarde willen creëren. Door gaten in de maatschappij te vullen. Of door het gat in de ozonlaag te verkleinen. Uiterst duurzame verdienmodellen dus. Verdienmodellen waar onze kinderen volop van gaan profiteren.

Deze ondernemers hebben geen buffers op kunnen bouwen de afgelopen jaren. Elke euro ging terug het bedrijf in. Oh, en als er nog een euro over was keerden ze zichzelf een salaris onder het wettelijk bestaansrecht uit. Meestal lukte zelfs dit niet en was er geen geld voor loon. Ik ken ondernemers die eigen geld meenamen naar het bedrijf om salarissen of de huur te kunnen betalen. Vijf euro per baan aan salaris. Deze ondernemers betaalden honderden, zo niet duizenden, euro’s van hun eigen geld om salarissen van hun medewerkers te kunnen voldoen.

En het leverde banen op. Geen 100.000. Maar daar deed de KLM ook meer dan 100 jaar over. Wel enkele tientallen. Tientallen mensen die door reguliere werkgevers duurzaam aan de zijlijn werden geparkeerd. Die zelfs door sociale werkplaatsen of zorginstellingen niet binnen werden gelaten. Mensen die we afschreven. Zo’n maatschappij waren wij aan het worden.

Toolbox en Codegorilla. Twee sociale ondernemingen uit Emmen. Gestart en gegroeid door de tomeloze inzet van respectievelijk Adriaan Pals en Diem Do. Echte ondernemers die vanuit het niets, en met briljante ideeën, perspectief creëerden voor mensen die dit al lang waren verloren. Die gaten in de maatschappij vulden door programmeurs vanuit de bijstand op te leiden voor een baan. Die gaten in de maatschappij vulden door afgeschreven mensen zinvol werk te laten doen. Soms klaar te stomen voor het ondernemerschap.

Het rendement van hun inzet, inclusief hun eigen geld, lijkt nu via de staatskas rechtstreeks in de zak van een bedrijf te verdwijnen dat onze wereld verwoest en waar topmannen graaien naar bonussen.

We zijn met steunmaatregelen het onkruid aan het bemesten terwijl onze kostbare gewassen verpieteren.

Welke overheidsbestuurder durft dit om te draaien? Welke overheidsbestuurder durft verder te kijken dan z’n bestuursperiode? Voor en betere wereld voor onze kinderen en onze kleinkinderen!

april 2020, bert.moormann@ziggo.nl